Sáng ngày 05/07/2019, Đức Thánh cha Phanxicô đã khai mạc cuộc gặp gỡ tại Vatican với Hội đồng thường trực và các vị Tổng Giám mục đứng đầu các giáo tỉnh của Giáo hội Công giáo Ucraina nghi lễ đông phương. Ngài mời gọi các Giám mục nêu chứng tá hy vọng cho các tín hữu trong thời kỳ khó khăn hiện nay.

Giuse Trần Đức Anh, O.P. – Roma

Các tham dự viên

Tham dự khóa họp 2 ngày, từ mùng 5 và mùng 6 tháng 07/2019, tại Vatican, do Đức Thánh cha triệu tập, ngoài các Giám mục Ucraina, đứng đầu là Đức Tổng Giám mục Trưởng Sviatoslav Schevchuk, còn có một số vị đứng đầu các cơ quan Tòa Thánh có liên hệ, như Đức Hồng y Tổng trưởng Bộ các Giáo Hội Công Giáo Đông phương, Hội đồng Tòa Thánh hiệp nhất các tín hữu Kitô, Bộ ngoại giao Tòa Thánh.

Công giáo Ucraina nghi lễ đông phương

Giáo hội Công giáo Ucraina đông phương được thành lập cách đây 424 năm, tức là năm 1595, khi một số Giám mục, Linh mục và giáo dân Chính Thống Nga xin trở về hiệp nhất với Tòa Thánh và Giáo hội Công giáo hoàn vũ. Hiện nay Giáo hội này có khoảng 5 triệu tín hữu trong và ngoài nước, và đây là Giáo hội đông nhất trong số 23 Giáo hội Công giáo Đông Phương. Giáo hội Công giáo Ucraina đông phương có 4.175 giáo xứ với 3036 Linh mục và 43 Giám mục, trong đó có 8 vị Tổng Giám mục đứng đầu các giáo tỉnh, tại nhiều nước, trong đó có Hoa Kỳ, Canada, Nam Mỹ và Australia.

Huấn dụ của Đức Thánh Cha

Trong bài huấn dụ đầu khóa họp, Đức Thánh cha nhắc đến tình hình khó khăn do chiến tranh gây ra từ 5 năm nay sau vụ Nga chiếm bán đảo Crimea và miền đông Ucraina, gồm đa số dân gốc Nga, muốn tách rời thành một nước độc lập. Chiến cuộc cho đến nay làm cho hàng chục ngàn người chết.

Đức Thánh cha nhận xét rằng: “Tôi thấy trong những thời kỳ khó khăn, và càng ở trong những thời kỳ hòa bình, ưu tiên đối với các tín hữu là gắn bó với Chúa Giêsu là niềm hy vọng của chúng ta..”.

Đặt nặng đời sống cầu nguyện

“Tôi muốn khuyến khích tất cả anh em, trong tư cách là những Mục Tử Dân Thánh của Thiên Chúa, hãy có mối quan tâm trước tiên trong mọi hoạt động của anh em, đó là kinh nguyện, đời sống thiêng liêng. Đó là công tác hàng đầu và không có quan tâm nào được đặt trên công tác ấy... Mỗi người đến gần Giáo hội đang cần Trời Cao trên trái đất này, chứ không cần gì khác. Xin Chúa ban cho chúng ta ơn thánh ấy và làm cho tất cả chúng ta tận tụy thánh hóa bản thân và các tín hữu được ủy thác cho chúng ta. Trong đêm đen của xung đột anh em đang trải qua, như trong vườn Giệtsimani, Chúa yêu cầu các môn đệ của Ngài “hãy tỉnh thức và cầu nguyện”; không tự vệ và càng không tấn công. Nhưng các môn đệ đã ngủ thay vì cầu nguyện, và khi Giuđa đến thì họ rút gươm. Họ đã không cầu nguyện và đã sa chước cám dỗ, chước cám dỗ của thế gian”.

Gần gũi dân chúng

Đức Thánh cha nhắc nhở các vị Mục tử Công giáo Ucraina hãy gần gũi dân chúng. Đây chính là một con kênh cần phải được xây dựng ngày qua ngày để chuyển nước hy vọng sinh động. Cũng phải làm như vậy, với các linh mục là những người biết rõ và quan tâm đến những lo âu của dân, và với các tín hữu, để họ hấp thụ việc loan báo Tin Mừng mà các Mục Tử thông truyền cho họ.

Đức Thánh cha cũng nhắc đến tầm quan trọng của phụng vụ, và bác ái, qua chiến dịch ngài đã phát động hồi năm 2016 để quyên góp nơi các Giáo hội Công giáo Âu Châu nhắm trợ giúp các anh chị em đang gặp khó khăn tại Ucraina vì chiến tranh. Ngài cho biết có một số dự án khác sẽ được thông báo trong cuộc họp này và nói: “Điều rất quan trọng là gần gũi mọi người và cụ thể, và cũng để tránh nguy cơ một tình trạng đau khổ nặng nề bị rơi vào quên lãng. Không thể quên người anh em đang đau khổ”.

Công nghị tính

Đức Thánh cha không quên đề cao một đặc tính cần có trong đời sống Giáo hội tại Ucraina, đó là công nghị tính: Giáo hội là một cộng đoàn đồng hành với nhau. Giáo hội cần một sự chia sẻ nồng nhiệt trong nội bộ: cần có đối thoại sinh động giữa các Mục tử với nhau, và giữa các Mục tử với các tín hữu”.

Để thi hành công nghị tính, - Đức Thánh cha nói - “cần phải lắng nghe kinh nghiệm và các ý kiến của nhau, tiếp đến là tinh thần đồng trách nhiệm: không ai có thể dửng dưng lãnh đạm trước những sai lầm hoặc sự bất cẩn của người khác mà không can thiệp trong tinh thần huynh đệ và đầy xác tín...”

Những anh em của chúng ta đang cần tư tưởng, sự khích lệ, và cả những sửa lỗi của chúng ta, vì chúng ta được kêu gọi đồng hành với nhau. Không thể che giấu những gì không ổn, và tiến bước như thể không có gì xảy ra, để gọi là bảo vệ thanh danh của mình với bất kỳ giá nào: đức bác ái phải luôn được sống trong sự thật, trong sự minh bạch trong sáng, trong thái độ parresia, nói ngay nói thật, giúp thanh tẩy và làm cho Giáo Hội tiếp tục tiến bước”.

Sau cùng, Đức Thánh cha cổ võ các Giám mục Công giáo Ucraina làm sao để có sự can dự của giáo dân vào đời sống Giáo hội như những thành phần trọn danh nghĩa, nêu ý kiến và đưa ra những đề nghị. (Rei 5-7-2019)