Lúc 9giờ sáng thứ ba, ngày 3.3.2020, Giáo Phận Phan Thiết tổ chức Lễ Giỗ 3 năm Đức cha Giuse Vũ Duy Thống tại Nhà thờ Chính tòa. Đức cha Giuse Đỗ Mạnh Hùng chủ tế và giảng lễ. Linh mục đoàn, các chủng sinh, quý tu sĩ nam nữ, quý thân nhân và đông đảo các thành phần Dân Chúa trong giáo phận hiệp thông cầu nguyện.
Khởi đầu thánh lễ, Đức cha ngỏ lời cùng cộng đoàn phụng vụ.
Kính chào: Cha Tổng đại diện, Quý cha Quản hạt, quý cha, quý Bề trên, quý tu sĩ nam nữ và toàn thể quý ông bà anh chị em. Đặc biệt: kính chào gia đình huyết tộc, linh tông của Đức cố Giám mục Giuse Vũ Duy Thống.
Hôm nay, chúng ta tụ họp nơi đây để cử hành lễ giỗ 3 năm cho Đức cố Giám mục Giuse Vũ Duy Thống, nguyên giám mục Giáo phận Phan Thiết của chúng ta. Cách đây 3 năm, Đức cha Giuse Vũ Duy Thống đã qua đời vào lúc 8g00, thứ Tư ngày 01/3/2017 tại Sài-gòn, hưởng thọ 65 tuổi, 32 năm linh mục, 16 năm giám mục. Sự ra đi rất nhanh và đột ngộ của ngài làm bao nhiêu người ngỡ ngàng. Kèm theo đó là những buồn thương, nuối tiếc về ngài. Hình ảnh của ngài và những kỷ niệm về ngài vẫn còn sống động trong tâm trí của mỗi người chúng ta. Trong thánh lễ hôm nay, chúng ta cùng dâng lên Thiên Chúa lời cầu nguyện cho Đức cha Giuse. Hiệp với hy tế của Chúa Giêsu trên thập giá được hiện tại hóa trong thánh lễ này, xin Thiên Chúa là Cha nhân từ sớm đưa Đức cha Giuse vào hưởng thánh nhan Chúa. Và chắc chắn Đức cha Giuse cũng luôn nhớ đến mỗi người chúng ta, nhớ đến Giáo phận Phan Thiết mà Chúa và Giáo hội đã trao phó cho ngài chăm sóc trong suốt 8 năm (2009-2017)
Trong bài giảng lễ, Đức cha gợi lên 3 tâm tình từ cuộc đời Đức cố Giám mục Giuse.
“Xin cúi chào tất cả tôi ra đi Tôi ra đi, đi về nhà Cha dấu yêu Một lần cuối, xin vĩnh biệt Vĩnh biệt muôn người tôi dấu yêu…”
1. Kính thưa cộng đoàn, Đây là lời bài hát “Giã từ” trong đoạn video clip dài 5 phút về Nghi thức Tẩn Liệm Đức cha Giuse Vũ Duy Thống… Khởi đầu từ hình ảnh của chiếc xe cứu thương đến khuôn mặt thật của Đức cha Giuse trước khi nhạp quan và những giọt nước mắt của người thân… thật đau thương. Nhưng sau đó vô cùng an ủi là thánh lễ mà Đức cha Emmauel Nguyễn Hồng Sơn và rất nhiều linh mục trong giáo phận cùng đồng tế… Những hình ảnh thật thân thương về Đức cha Giuse giờ đây cũng đang đầy ắp trong tâm trí của mỗi người chúng ta, đặc biệt của tang quyến và của những linh mục, chủng sinh, tu sĩ, giáo dân làm việc sát cánh với Đức cha Giuse. Cách đây 3 năm, Đức cha Giuse đã ra đi vào ngày Thứ Tư Lễ Tro, 1/3/2017. Với Lễ Tro, Hội Thánh phủ lên mình màu tím của sám hối và bắt đầu vào Mùa Chay thánh. Cũng ngày hôm ấy, Giáo phận Phan Thiết khoác lên mình màu trắng của khăn tang vì mất đi người cha chung của giáo phận. Cho đến nay, 3 năm đã trôi qua, nhưng nỗi buồn thương xem ra con rất mới. Tuy vậy, là kitô hữu, chúng ta không dừng lại ở nỗi buồn thương tự nhiên, nhưng lại được mời gọi hướng về sự sống đời sau, sự sống vĩnh cửu bên Chúa. Cái chết đau thương trên thập giá của Chúa Giêsu đã trở thành niềm an ủi và hy vọng cho toàn thể con người khi phải đối diện với cái chết, như là dấu chấm hết của cuộc đời mỗi người. Thánh lễ hôm nay đang hiện tại hóa hy tế thập giá và sự phục sinh của Chúa Giêsu.
Tôi xin được chia sẻ 3 tâm tình mà các bài đọc Lời Chúa trong thánh lễ hôm nay đã gợi lên cho tôi.
(*) Trước hết, tâm tình về sự sống bình an trong Chúa của Đức cha Giuse sau cái chết.
2. Trong bài đọc 1, sách Khôn ngoan cho chúng ta biết sự thật về sự sống vĩnh cửu sau cái chết: “Linh hồn những người công chính ở trong tay Chúa, và đau khổ sự chết không làm gì được các ngài. Đối với con mắt người không hiểu biết, thì hình như các ngài đã chết và việc các ngài từ biệt chúng ta, là như đi vào cõi tiêu diệt. Nhưng thật ra cá ngài sống trong bình an.” Kính thưa cộng đoàn. Cuộc đời của Đức cha Giuse với 65 tuổi đời, đặc biệt là những năm cuối đời với nhiều bệnh tật và đau đớn thể xác… và sự ra đi rất nhanh và đột ngột của ngài làm mọi người ngỡ ngàng, buồn thương… Nhưng Lời Chúa đang an ủi chúng ta: “Linh hồn những người công chính ở trong tay Chúa, và đau khổ sự chết không làm gì được các ngài.” Thật vậy, giờ đây, đau khổ và cái chết không còn làm gì được Đức cha Giuse nữa. Với hy tế thập giá của Chúa Giêsu và ơn cứu độ Chúa Giêsu mang lại… Đức cha Giuse giờ đây đang sống bình an trong Chúa. Tình yêu và bình an của Chúa Giêsu phục sinh lức này cũng đang bao phủ cộng đoàn chúng ta, trong lúc chúng ta tưởng nhớ về Đức cha Giuse với nỗi buồn thương tiếc.
(*) Tâm tình thứ hai về Đức cha Giuse là một người mục tử với tâm hồn nghệ sĩ, sống và chết cho Chúa. 3. Là con tưởng trong một gia đình 4 người con, gồm 2 trai, 2 gái… Đức cha Giuse là anh cả của 1 em trai và 2 em gái. Với một tâm hồn nhạy cảm, người con trai cả rất thương mẹ của mình, vất vả, lam lũ… Tôi từng được nghe ngài kể về bà cố: “Mẹ mình vất vả lắm. Là một nông dân, cuộc đời cứ phải cúi gầm trên đất để cấy, cày… làm lụng, lo cho gia đình, cho con cái…” Từ đó, tôi hiểu được chút tâm tình bài hát “Để Mẹ Trọn Niềm Vui” của tác giả Thông Vi Vu. Nội dung bài hát diễn tả về “bà mẹ quê gửi cho con đi học ở xa chai thuốc ‘bổ óc” vào kỳ thi. Thế nhưng, gần lúc kỳ thi năm ấy, người con bị đau, có nguy cơ bị rớt. Người con không dám cho mẹ biết. Tuy vậy, thật may mắn, “mùa thi ấy vẫn kết trái. Người mẹ nhận tin vui đã nhắn cho con với một niềm tin thật chất phát “thuốc thật công hiệu phải không con.” Và câu điệp khúc của bài hát đã vang lên: “Mẹ tôi là thế, giống như bao mẹ quê Thương con trọn bề, giang cánh tay âm thầm vỗ về mãi chở che Tình thương vì thế mới thiêng liêng làm sao Tâm tư dạt dào Nhưng nỗi riêng con nào dám ngỏ để mẹ trọn niềm vui.” Kính thưa cộng đoàn, Ai sống và làm việc cạnh Đức cha Giuse có thể cảm nghiệm được điều này… Như tâm tình của người con đối với bà mẹ quê, người con không dám nói hết sự thật mình nghĩ “để mẹ trọn niềm vui”… Đức cha Giuse cũng thế, với trái tim rất nhạy cảm của một nghệ sĩ, nhưng cũng là trái tim của một mục tử, cảm nghiệm và giữ những nỗi đau cho riêng mình, không nói ra cho người khác… Để những người chung quanh, con cái trong giáo phận “được bình an”. Thật vậy, những điều xem ra rất nhỏ của cuộc sống, như: đôi dép, một chút, hạt cà phê, củ cà rốt, dấu dân,… đã từng làm trái tim của Thông Vi Vu rung lên… thật thi vị, tha thiết, như: “Hai chiếc dép kia gặp gỡ tự bao giờ. Mà yêu quá chẳng rời nhau nửa bước.” Và Đức cha Giuse chỉ chia sẻ, hay nói ra điều thi vị, và xem ra, như lờ đi những cái tầm thường, bụi bặm, nhỏ nhặt,… Và với sự nhạy cảm như thế Đức cha Giuse đã sống trọn với những gì mà Thiên Chúa và Giáo hội trao phó, dù đó là những điều xem ra không hợp với sở thích bản thân. Tôi củng đi du học với ngài: tôi họ về Linh đạo – tu đức, còn Đức cha Giuse được bề trên đề nghị học “Tín lý, với chuyên ngành Giáo hội học”. Môn “Tín lý” thật “vô cùng nghiêm túc, với những điều phải tin, nghiêm khắc, chính xác…” xem ra không hợp với “những cảm nghiệm mơ mộng, mênh mông, rất linh động” của người nghệ sĩ… Môn tín lý ấy đã được Đức cha Giuse đón nhận với sự vâng phục và lòng yêu mến đối với Chúa và Giáo hội. Quả vậy, nhìn lại cuộc đời của Đức cha Giuse với biết bao “dấu thăng, dấu giáng” đã làm cho đời mục tử của ngài trở thành những dòng nhạc, những bài ca, vẫn còn đang tiếp tục làm rung động bao người. Cũng hôm qua vừa rồi, tôi xem lại video bài hát cách đây 2 năm với tựa đề “Một chút nhớ cha lắm…” Sáng tác: Dấu Chân – Trình bày: Nguyễn Hồng Ân… và bên dưới là những lời chia sẽ “comment” như sau: “Chúa gọi Cha về quá bất ngờ. Sự ra đi đến ngỡ ngàng. Những gì Cha đã làm trên cuộc đời trần thế đối với Chúa là đủ rồi. Yên nghỉ bình an Cha nhé. Chúng con luôn nhớ đến Cha. Luôn nhớ đến Thông Vi Vu thân yêu của chúng con.” Hay một lời comment khác: “Cha ơi, Cha đã về với Chúa quá sớm: chúng con mãi thương tiếc và nhớ Cha lắm. Tấm lòng, cung cách sống và các tác phẩm của Cha để lại làm cho người nghe được thúc đẩy sống tốt và sống gần gũi Chúa hơn.”
(*) Và tâm tình thức ba: Đức cha Giuse để lại niềm tín thác vào Thiên Chúa.
4. Kính thưa cộng đoàn, Những lời chia sẻ trên đây là của những bạn trẻ công giáo, có lẽ giờ đây cũng là tâm tình của chúng ta dưới ánh sáng đầy an ủi của Lời Chúa. Đó là lời của Chúa Giêsu ngỏ với các môn đệ, đang buồn sầu, xao xuyến, trước sự loan báo về cuộc tử nạn, cuộc ra đi của Chúa Giêsu trở về với Chúa Cha: “Anh em đừng xao xuyến! Hãy tin vào Thiên Chúa và tin vào Thầy. Trong nhà Cha Thầy, có nhiều chỗ ở ; nếu không, Thầy đã nói với anh em rồi, vì Thầy đi dọn chỗ cho anh em. Nếu Thầy đi dọn chỗ cho anh em, thì Thầy lại đến và đem anh em về với Thầy, để Thầy ở đâu, anh em cũng ở đó. (Ga 14,1-3) 65 tuổi đời, xem ra còn trẻ… còn cống hiến được nhiều cho Giáo hội và xã hội… Nhưng Chúa đã gọi Đức cha Giuse về với Chúa. Và cách đây 3 năm, Đức cha đã nhanh nhẹn, đón nhận cuộc ra đi này. Và giờ đây, với tâm tình của thánh Phaolô trong bài đọc 2, Đức cha Giuse như muốn ngỏ với chúng ta: “Thật vậy, không ai trong chúng ta sống cho chính mình, cũng như không ai chết cho chính mình. Chúng ta có sống là sống cho Chúa, mà có chết cũng là chết cho Chúa. Vậy, dù sống, dù chết, chúng ta vẫn thuộc về Chúa.” (Rm 14,7-8)
Kết: Kính thưa cộng đoàn, Giờ đây, khi đã về bên Chúa, chắc chắn Đức cha Giuse sẽ không quên chúng ta và giáo phận Phan Thiết. Tuy vậy, trong niềm tín thác vào tình thương của Thiên Chúa, chúng ta nhìn nhận rằng: là con người chắc chắn ai cũng có những khiếm khuyết, những thiếu sót lỗi lầm, như lời Kinh Vực Sâu chúng ta vẫn thường đọc: “Nếu Chúa chấp tội nào ai rỗi được”. Để rồi, chúng ta tiếp tục dâng lời cầu xin: Xin cho linh hồn Đức cha Giuse được sớm hưởng Thánh Nhan Chúa. Amen.
***
Sau lời nguyện hiệp lễ, Đức Cha cùng Cha Tổng, đan Viện phụ Châu thủy đến trước phần mộ Đức Cha Giuse rảy nước thánh và xông hương, cộng đoànđọc Kinh Lạy Cha và Kinh Tin Kính. Sau thánh lễ nhiều người đến quỳ gối trước phần mộ Đức Cha Giusecầu nguyện sốt mến. Quý cha về Tòa Giám Mục dự tĩnh tâm tháng 3.
Mầu nhiệm các thánh cùng thông công là một trong những đề mục của kinh Tin kính, và mỗi người cũng đã sống với lòng tin này ngay từ khi dấn bước vào trong Giáo hội. Những người đã khuất không cách ly với những người còn đang sống trên trần thế, bởi vì họ muôn đời được gắn kết với nhau trong sự chết và phục sinh của Đức Kitô.
Hôm nay đại gia đình giáo phận hiện diện trong Nhà thờ Chính tòa hiệp dâng thánh lễ tưởng nhớ Đức cố Giám mục Giuse, vị mục tử kính yêu đã chứng kiến và chia vui sẽ buồn với nhịp sống của giáo phận qua nhiều năm tháng. Nhớ đến ngài nhân dịp giỗ 3 năm cũng chính là lúc mọi người trầm mình trong mầu nhiệm các thánh cùng thông công, ở đó ngài vẫn nối kết với cộng đoàn bằng tinh thần nâng đỡ, một lời cầu nguyện, và mỗi người nối kết với ngài bằng niềm hiệp thông của kinh nguyện. Mong rằng sự phục sinh của Đức Kitô là chất dẫn khởi gắn kết mỗi người với Đức cha Giuse sẽ còn luôn sinh động mãi, để rồi ngày giỗ hôm nay như là một khởi đầu giúp mỗi người bước vào niềm hân hoan.
Xin Chúa thương thanh tẩy Đức cha Giuse kính yêu bằng lòng thương xót của Chúa và thương đón nhận ngài vào quê hương vĩnh phúc, nơi đó Đức Kitô là sự sống phục sinh cho mọi người tin cậy nơi Ngài.