[Radio Người Trẻ]: Chay Tịnh

Cao Gia An, S.J.

Nói đến Chay Tịnh chúng ta hay nghĩ về đời sống của các ẩn sĩ. Họ là những người bỏ cuộc sống thế tục, bước vào rừng sâu để tu luyện. Họ sống đời sống nhiệm nhặt, ăn uống kham khổ và thực hiện nhiều việc hãm mình ép xác… Những hình ảnh ấy dường như càng lúc càng trở nên xa lạ và không thực tế với xã hội hiện đại của chúng ta. Chay Tịnh gợi lên trong chúng ta một viễn tượng hơi u ám buồn tẻ và xa rời cuộc sống. Thế nên nhiều người không ngại khẳng định rằng Chay Tịnh không dành cho mình. Nhiều người nghĩ rằng cứ phải sống nhiệm nhặt thì người ta sẽ bớt là người đi. Nhiều người nghi ngờ và phủ nhận giá trị của Chay Tịnh trong cuộc sống hiện đại ngày nay.

Thật ra, Chay Tịnh là một lựa chọn. Lựa chọn ấy giúp người ta sống là người hơn.

Hẳn chúng ta đã từng nghe giải thích về con người như một tổ hợp của hai thành phần: phần “CON” và phần “NGƯỜI”. Phần “CON” liên quan đến những bản năng và những nhu cầu động vật nơi một con người. Trong khi đó, phần “NGƯỜI” nói về những giá trị nhân bản cao đẹp và thánh thiêng. Sở hữu cả hai phần đối kháng như thế, mỗi con người là một thể mâu thuẫn. Thế nên sống là chọn lựa và chiến đấu để xây dựng cuộc đời mình. Người ta có thể chọn để sống như một con người, nhưng vẫn luôn có đó cái nguy cơ người ta chọn để sống như một con vật. Thỏa mãn tất cả những nhu cầu của bản năng có thể kéo ghì người ta xuống và giam họ mãi trong cái vòng xoay của đời sống động vậy. Còn hướng mình lên theo những giá trị đẹp của một con người, người ta sẽ ngày càng trở nên là người hơn.

Điều quan trọng để sống và xây dựng cuộc đời mình như là một con người tốt, người ta phải biết mình: biết đâu là những điều tốt đẹp và đâu là những điều chưa đẹp nơi mình. Xây dựng cuộc đời là ngày càng phát huy những nét đẹp, đồng thời mỗi ngày hãm dẹp một tí những điều chưa đẹp nơi mình. Đó là ý nghĩa thực sự của Chay Tịnh.

Trong con người, hẳn chúng ta nhận ra rằng có rất nhiều nhu cầu khác nhau. Có những nhu cầu giúp chúng ta sống còn, có những nhu cầu giúp chúng ta sống vui, và cũng có những nhu cầu giúp chúng ta sống thỏa mãn cái tôi ích kỷ. Không thể không thừa nhận rằng trong tôi luôn có nhiều khuynh hướng lệch lạc kéo tôi về điều xấu. Cứ lao mình theo những khuynh hướng ấy, tôi chẳng bao giờ dám chắc mình sẽ đi về đâu, cuộc sống mình sẽ sa đọa đến mức nào. Bao lâu không ý thức được những ồn ào của đòi hỏi giữa lòng mình và chưa làm chủ được những đòi hỏi ấy, bấy lâu còn có nguy cơ chúng ta chỉ sống theo sự thúc đẩy của những bản năng.

Chay Tịnh là lúc chúng ta dứt mình ra khỏi cái vòng ràng buộc luẩn quẩn của những nhu cầu ồn ào trong chúng ta. Đó là cơ hội để chúng ta nhận ra đâu là những nhu cầu thật mà chúng ta cần, và đâu là những điều chúng ta đòi hỏi chỉ vì lòng tham lam, vì sự yếu đuối xác thịt, vì chính những đòi hỏi vô độ và vô kỷ luật của cuộc đời mình.

Không có gì phải xấu hổ khi thừa nhận rằng con người chúng ta yếu đuối. Con người bằng xương bằng thịt có đầy đủ những rung động rất thật của các giác quan, những tham lam thèm muốn của tấm lòng… Tất cả là những điều có thực. Chối bỏ những điều ấy, người ta đương nhiên chối bỏ một phần rất thực trong con người của mình. Tuy nhiên, sống một cách dễ giải và buông xuôi theo những đòi hỏi ấy, người ta sẽ hủy hoại chính cuộc đời mình và chẳng còn là người nữa.

Đã không ít lần chúng ta kinh nghiệm về những xáo trộn và đau khổ chính mình tạo nên cho mình vì lối sống thiếu kỷ luật và những vui thú quá đà. Đã không ít lần chúng ta kinh nghiệm về những đổ vỡ trong tương quan giữa chúng ta và Thiên Chúa cũng như giữa chúng ta và người khác, chỉ vì chúng ta dễ giải chiều theo những đòi ích kỷ của riêng mình. Chay Tịnh là một cuộc chiến đấu với chính mình, để con người mình thực sự trở nên vùng đất của những điều tốt lành. Như thế, Chay Tịnh không phải là chối bỏ những giá trị của con người, nhưng là để xây dựng con người. Nhờ Chay Tịnh, tôi có thể sống tốt hơn với Thiên Chúa và với người khác.

Với cái nhìn này, chúng ta hiểu tại sao Đức Giêsu lại khuyên người ta vui mừng khi ăn chay (Mt 6, 16-17; Lc 5, 34). Than van khóc lóc là dấu chỉ của sự tiếc nuối và đau khổ vì những gì mình phải bỏ. Còn vui mừng là dấu chỉ của hy vọng và tin tưởng. Vẫn còn đó những hạt giống tốt âm thầm đã được cấy gieo vào tâm hồn tôi. Vẫn còn đó những mời gọi tốt đẹp dành cho tôi. Đọc ra tất cả những điều ấy, chúng ta tin rằng tương lai mình luôn còn ở phía trước, và hành trình chiến đấu mà chúng ta phải thực hiện mỗi ngày là để chúng ta xây dựng cuộc đời mình xứng đáng trở nên con cái của Thiên Chúa.

Trước khi bước vào hành trình rao giảng, Đức Giêsu vào hoang địa ăn Chay 40 đêm ngày. Đó là thời gian Giêsu phải đối diện với cám dỗ. Những cám dỗ rất thật mà hầu như một con người bình thường nào cũng phải trải qua: cám dỗ về cơm bánh vật chất, về của cải thế trần, về danh vọng quyền lực… Giêsu chiến thắng cám dỗ nhờ bám vào Lời Chúa và quy hướng trọn tương lai cuộc đời mình theo Thánh Ý Thiên Chúa. Nhờ đó, Giêsu có thể bước vào hành trình rao giảng với bước chân nhẹ tênh thanh thoát.

Tôi cũng có thể học cùng Giêsu để sống mỗi ngày với những bước chân nhẹ tênh thanh thoát như thế. Bao giờ ổn định được con người mình từ trong chiều sâu nội tâm, từ trong những khát khao, từ chính những nhu cầu… bấy gời tôi mới có thể sống một cuộc sống quân bình và ổn định. Bao lâu tôi còn bám vào Lời Chúa và hướng cuộc đời mình theo những thao thức tốt đẹp từ trong thâm sâu tâm hồn mình, bấy lâu tôi còn được nâng lên để sống một cuộc đời đẹp tươi và ý nghĩa.

Lạy Chúa
 
Mùa Chay, Chúa mời gọi chúng con
trở về với nội tâm của mình
nhìn lại cuộc sống của mình
để canh tân và đổi mới.

Trở về với chính mình,
chúng con nhận ra mình chỉ là một tạo vật.
Chúa cho cuộc đời chúng con nhiều nét đẹp
và nhiều giá trị thánh thiêng
Nhưng bên cạnh đó
chúng con cũng nhận ra
nhiều kém cỏi thấp hèn,
nhiều yếu đuối mỏng manh
trong chính phận người của chúng con.
 
Ước gì những điều ấy
không không khiến chúng con bi quan
không làm chúng con thất vọng,
không giam hãm chúng con
trong cái nhìn tiêu cực về phận người
nhưng dạy chúng con
biết khiêm tốn và đón nhận mình hơn.
 
Bước đi qua mỗi ngày sống
xin cho chúng con luôn ý thức
về tình yêu của Chúa
dành cho con người bất toàn của chúng con.
Để chúng con tìm thấy động lực thật sự
cho việc chay tịnh của mình.
Để chúng con đủ can đảm bắt đầu
từ những điểm yếu của mình.
Để chúng con quyết tâm xây dựng
và sống cuộc đời mình như một của lễ dâng
đáp trả lại tình yêu của Chúa. Amen.